University of Mysore

See also ²nose

¹nose ನೋಸ್‍

ನಾಮವಾಚಕ

ಮೂಗು; ನಾಸಿಕ; ಘ್ರಾಣೇಂದ್ರಿಯ.
ಘ್ರಾಣಶಕ್ತಿ; ವಾಸನೆ ಹಿಡಿಯುವ ಶಕ್ತಿ.
(ಒಣಹುಲ್ಲು, ಟೀ, ಮದ್ಯ, ಹೊಗೆಸೊಪ್ಪು, ಮೊದಲಾದವುಗಳ) ವಾಸನೆ; ಕಂಪು; ಗಂಧ.
(ನಾಳ, ಕೊಳವೆ, ತಿದಿ, ಬಕಪಾತ್ರೆ, ಮೊದಲಾದವುಗಳ) ಮೂತಿ; ತೆರೆದ ತುದಿ.
ಹಡಗಿನ, ದೋಣಿಯ – ಮೂತಿ, ಚಾಚುಭಾಗ.
= nosing.
(ಮೋಟಾರ್‍ ಕಾರು, ವಿಮಾನ, ಮೊದಲಾದವುಗಳ) ಮುಂಭಾಗ; ಮೂತಿ.
(ಅಶಿಷ್ಟ) ರಹಸ್ಯ ವರದಿಗಾರ; ಅಪರಾಧಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಿ, ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಕೊಡುವವನು.

ಪದಗುಚ್ಛ

as plain as the nose on your face ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ; ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವಂತಿದೆ.
by a nose ಅತ್ಯಲ್ಪ ಅಂತರದಿಂದ; ಸ್ವಲ್ಪದರಲ್ಲಿ; won the race by a nose ಅತ್ಯಲ್ಪ ಅಂತರದಿಂದ ಪಂದ್ಯವನ್ನು ಗೆದ್ದ.
count noses
1. ಹಾಜರಿರುವವರನ್ನು, ಬೆಂಬಲ ಕೊಡುವವರನ್ನು, ಅನುಮೋದಿಸುವವರನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಮಾಡು; ಮೂಗೆಣಿಸು.
2. (ಒಂದು ವಿಷಯವನ್ನು) ಕೇವಲ ಸಂಖ್ಯಾಬಲದಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸು.
get up a (person’s) nose (ಅಶಿಷ್ಟ) (ಒಬ್ಬನನ್ನು) ಕಾಡು; ಪೀಡಿಸು; ರೇಗಿಸು.
has a good nose ಚುರುಕು ಮೂಗಿದೆ:
1. (ನಾಯಿ ಮೊದಲಾದವುಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ) ವಾಸನೆ ಹಿಡಿಯುವ ಒಳ್ಳೆ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ.
2. (ರೂಪಕವಾಗಿ) (ಗುಪ್ತ ಪೊಲೀಸರು ಮೊದಲಾದವರ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ) (ಅಪರಾಧ ಮೊದಲಾದವುಗಳ) ಸುಳಿವು ಹಿಡಿಯುವ, ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವ – ಕೌಶಲ, ಒಳ್ಳೆಯ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ.
hold one’s nose ದುರ್ನಾತ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮೂಗು ಮುಚ್ಚಿಕೊ, ಹೊಳ್ಳೆಗಳನ್ನು ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಒತ್ತಿಹಿಡಿದುಕೊ.
keep one’s nose clean (ಅಶಿಷ್ಟ) ಸರಿಯಾಗಿ ನಡೆದುಕೊ; ತೊಂದರೆಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಬೀಳದ ಹಾಗಿರು.
keep one’s nose to the grindstone ಕಷ್ಟಪಟ್ಟು, ವಿಶ್ರಾಂತಿಯಿಲ್ಲದೆ, ನಿರಂತರವಾಗಿ ದುಡಿ, ಕೆಲಸ ಮಾಡು.
$^1$look down one’s nose at.
nose of wax ಮೇಣದಂಥವನು ಯಾ ಮೇಣದಂಥ ವಸ್ತು; ಸುಲಭವಾಗಿ ತಿದ್ದಬಹುದಾದ – ಮನುಷ್ಯ, ವಸ್ತು.
on the nose
1. (ಅಮೆರಿಕನ್‍ ಪ್ರಯೋಗ) (ಅಶಿಷ್ಟ) ಸರಿಯಾಗಿ; ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿ.
2. (ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯ) (ಅಶಿಷ್ಟ) ರೇಗಿಸುವಂಥ; ಪೀಡಿಸುವಂಥ.
parson’s nose ಬೇಯಿಸಿದ (ಹಕ್ಕಿ ಮೊದಲಾದವುಗಳ) ಪೃಷ್ಠದ ಭಾಗ.
pay through the nose ಸಲ್ಲಬೇಕಾದುದಕ್ಕಿಂತ ವಿಪರೀತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೊಡಬೇಕಾಗು; ದುಬಾರಿ ಬೆಲೆ ಕಕ್ಕಬೇಕಾಗು; ಹೆಚ್ಚು ಬೆಲೆ ತೆರಬೇಕಾಗು.
pope’s nose = ಪದಗುಚ್ಛ$(12)$.
to bite one’s nose off ರೇಗಿ, ಮುಖ ಮುರಿಯವಂತೆ ಮಾತನಾಡು.
to cut off one’s nose to spite one’s face ಮುಖದ ಮೇಲಿನ ಮುನಿಸಿಗೆ ಮೂಗು ಕೊಯ್ದುಕೊ; ತನ್ನ ಮುನಿಸಿನಿಂದ ತನ್ನ ಕೆಲಸವನ್ನೇ ಕೆಡಿಸಿಕೊ;
to follow one’s nose
1. ಎದುರಿಗೆ ನೇರವಾದ ದಾರಿ ಹಿಡಿದು ನಡೆ; ಮೂಗಿನ ನೇರಕ್ಕೆ ಹೋಗು.
2. (ತನ್ನ) ಸಹಜ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನಡೆ.
to $^1$lead by the nose.
to make a long nose (ಒಬ್ಬನ ಕುರಿತು ಹೀಯಾಳಿಸಲು) ಹೆಬ್ಬೆಟ್ಟನ್ನು ಮೂಗಿನ ಮೇಲಿಟ್ಟು ಕೈಯಗಲಿಸು; ತುಚ್ಛವಾಗಿ ಕಾಣು.
to poke one’s nose(ತನಗೆ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ್ದರಲ್ಲಿ) ಮೂಗುತೂರಿಸು; ಮಧ್ಯೆ ತಲೆ ಹಾಕು.
to put one’s nose out of joint
1. ಒಬ್ಬನ ಉದ್ದೇಶ ಈಡೇರದಂತೆ ಮಾಡು; ಉದ್ದೇಶ ಭಂಗ ಮಾಡು; ಕಾರ್ಯಭಂಗ ಮಾಡು.
2. (ಒಬ್ಬನಿಗೆ) ಮುಜುಗರ ಉಂಟುಮಾಡು. ಕಿರಿಕಿರಿ ಉಂಟುಮಾಡು.
3. (ಒಬ್ಬನ) ಚಿತ್ತಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯ ಕೆಡಿಸು; ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಗಲಿಬಿಲಿ ಉಂಟು ಮಾಡು.
4. ಒಬ್ಬನ ಅನುಗ್ರಹ ಸಂಪಾದಿಸಲು ಆತನ ಅನುಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾದ ಮತ್ತೊಬ್ಬನನ್ನು ತೊಲಗಿಸಿಬಿಡು.
to rub person’s nose in it (ಒಬ್ಬನಿಗೆ) ಅವಮಾನವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ – ಅವನ ತಪ್ಪನ್ನು ಎತ್ತಿತೋರಿಸು, ಮತ್ತೆ ನೆನಪು ಮಾಡು.
to see no further than one’s nose (ತನ್ನ ಕಾರ್ಯದ ಪರಿಣಾಮ ಮೊದಲಾದವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ) ದೂರದೃಷ್ಟಿಯಿಲ್ಲದಿರು.
to snap one’s nose off = ಪದಗುಚ್ಛ$(15)$.
to speak through one’s nose ಮೂಗಿನಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡು.
to thrust one’s nose = ಪದಗುಚ್ಛ$(20)$.
to thumb one’s nose (at) = ಪದಗುಚ್ಛ$(19)$.
to turn up one’s nose (at) ತಿರಸ್ಕಾರ ತೋರಿಸು; ಮೂಗು ಮುರಿ; ಧಿಕ್ಕರಿಸು.
under person’s nose (ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಯಾ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳದ ವರ್ತನೆಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ) (ಒಬ್ಬನ) ಕಣ್ಣೆದುರಿನಲ್ಲೇ; ಎದುರಿಗೇ; ಸಮಕ್ಷಮವೇ; ಮೂಗಿನ ಕೆಳಗೇ.
with one’s nose in the air ಅಹಂಕಾರದಿಂದ; ಸೊಕ್ಕಿನಿಂದ.